Een peiling van het Sociaal en Cultureel Planbureau toont aan dat de komst van vluchtelingen naar ons land de grootste zorg is van Nederlanders. Gelukkig, denk ik, zijn het niet allemaal rechts-extremisten die ongerust zijn. Het was in sommige politieke kringen gebruikelijk om bezorgde tot oproerige burgers voor fascist en racist uit te maken.
Het is zo dat het SCP ieder kwartaal “burgerverkenningen” uitvoert. Het Sociaal en Cultureel Planbureau is een overheidsinstelling. Ik heb geen enkele reden om de organisatie te wantrouwen. Door mijn lidmaatschap van de Vereniging voor Demografie ken ik er mensen.
In het verleden heb ik als beoefenaar met opinieonderzoek te maken gehad. Er waren bijvoorbeeld afspraken met de AVRO en andere media. Mijn stokpaardje was het door mij zelf ontwikkelde Schaduwparlement. De ondervraagden werden over actuele zaken, waar de meningen over uiteen liepen, breed geïnformeerd. Wat zijn de argumenten van de voor- en tegenstanders en hoe sta je tegenover iedere overweging Tot slot de hamvraag naar welk standpunt de voorkeur uitgaat.
Het Schaduwparlement kreeg ook kwesties voorgelegd waarover Kamer en Regering het reeds eens waren. Geen enkele overheidsinstantie hoeft om toestemming te worden gevraagd. Onafhankelijkheid is dan een groot goed. Uitslagen werden bekend gemaakt. Onze pers is ook geen verantwoording schuldig aan enige overheid.
Er is thans minder particulier opinieonderzoek dan voorheen is mijn indruk. Zeker wordt er wekelijks gepeild naar politieke voorkeuren. Zeker zijn er populariteitstestjes van politici maar daar houdt het snel mee op. Dieper graafwerk is er niet bij. De pers wil een snelle hap waar je goed mee kunt scoren.
Welke rol speelt overheidsopinieonderzoek als het er om spant? Het komt voor dat Den Haag besluiten neemt waar de bevolking het niet mee eens is. Gaat het dan niet ergens knellen? Wordt de onderwerp-keus bij de burgerverkenningen van het SCP niet beïnvloed door contacten met de diverse Ministeries? Dan kan men besluiten het er maar niet over te hebben want de beslissing is gevallen of het onderwerp is in Haagse kringen minder populair. Vrees voor een andere werkelijkheid.
Het wordt nog penibeler als de SCP betrokkenen bij de burgerpeilingen bij herhaling niet welgevallige onderwerpen kiezen. En de uitslagen strijken zelfs tegen de haren in van Haagse heren en dames. Lopen de betreffende medewerkers van het Sociaal Cultureel Planbureau dan niet de kans ontslagen of overgeplaatst te worden?
Ik denk dat de democratie gebaat is met een SCP tegenhanger waar echt onafhankelijk opinieonderzoek wordt bedreven. Soms lik op stuk wat minder bij een universiteit past. Het is denkbaar een Stichting voor dit doeleinde in het leven te roepen. De gelden worden uitsluitend bijeengebracht door organisaties die financieel los staan van de overheid.