Iedere werkgever die je aanspreekt maakt melding van personeelstekorten. De tekorten zijn zeer ruim gespreid. Bijna iedere vorm van bedrijvigheid gaat er onder gebukt. In de publieke sector zijn zorg en onderwijs zwaar geraakt. Aan de ene kant poogt men meer mensen op te leiden. Aan de andere kant verlaten de mensen de bedrijfstak voor iets anders terwijl een deel afvloeit omdat zij gepensioneerd raken.
Een tekort aan mensen betekent voor de afnemers lange levertijden. Lang wachten als er een dienst geleverd moet worden. Maar ook lang wachten als het om een artikel gaat dat niet in voorraad is en nog moet worden gemaakt. De werkgever loopt ook nog, door beperkt aanbod van sollicitanten, de kans verkeerde mensen aan te nemen waar weer snel afscheid van moet worden genomen. Foute keuzen vormen een bedreiging voor de kwaliteit die men gewend is van het bedrijf terwijl de andere medewerkers niet gebaat zijn met een niet goed functionerende collega.
Prijsstijgingen vormen een bedreiging voor de draagkracht van de consument. Het zijn vooral energie- en voedingsprijzen die het moeilijk maken rond te komen. De lagere en , naar je verneemt, ook modale inkomens komen in problemen.
Zouden deze twee verschijnselen, personeelstekort en consument onder prijsdruk, met elkaar in verband te brengen zijn? Zeker. De consument biedt tegelijkertijd zijn/haar arbeid.
Er volgen drie voorstellen die opborrelen als het gaat om de bestrijding van de tekorten op de arbeidsmarkt.
Voorstel 1 Het opschuiven van de pensioenleeftijd
Wij worden ouder en blijven ook langer gezond. Blijf je een paar jaar langer werker dan wordt er, naast het gebruikelijke salaris mogelijk ook langer pensioenpremie ingehouden. Het komt het uiteindelijke pensioen ten goede.
Ook de aanvang van AOW zou landelijk bezien weer enkele jaren verhoogd kunnen worden. Het doet de staatskas goed en zou ook de “getroffen” ouderen idealiter enig voordeel moeten bieden.
Voorstel 2. Het bemoeilijken van parttime werken
Het biedt de publieke sectoren als zorg en onderwijs, overzichtelijkheid en meer rust. Het zijn de sectoren waar veel parttimers werken. Het zal de verzorging en geneeskundige behandeling van patiënten ten goede komen. Misschien zijn de operatiekamer achterstanden eindelijk eens weg te werken.
In het onderwijs is er een grote roep om meer medewerkers. Scholieren en studenten krijgen door meer fulltimers in de leslokalen en daarbuiten meer aandacht. Door het tegengaan van parttime werk ontstaat er ruimte voor het realiseren van onvervulde verlangens.
Bedenk dat ook parttimers te maken hebben met de gestegen kosten van levensonderhoud.
Voorstel 3. Tweede banen voor mensen die een financieel steuntje goed kunnen gebruiken
Dit is een nog niet zo zeer genoemde mogelijkheid om kunnen en kennis te brengen op de plek waar het nodig is. Het zal helpen het personeelstekort te verkleinen. Ik denk aan mensen die overdag hun reguliere baan hebben en ’s avonds en in de weekenden ergens anders aan de gang gaan.
Per organisatie kan bedacht worden wat gaat helpen het personeelstekort een eindweegs op te lossen. Ik vermoed dat raadzaam is met de sociale aspecten in een vroeg stadium rekening te houden. Er is geleerd van uitwassen van flexibele arbeid en zogenaamde zelfstandigen.
Met deze drie hulpmiddelen moet het mogelijk zijn het personeelstekort een heel eind tegemoet te komen. Aan de andere zijn de werknemers in staat om hun dreigende kastekorten op te vangen.
Het is m.i. niet te verwachten dat op korte termijn inflatie te beteugelen valt. Dus de behoefte om de consumentenkas aan te vullen houdt nog even aan. De voornaamste oorzaken van inflatie liggen in energie en voedsel. De energie component behoeft verbetering van de betrekkingen tot Rusland en daarvoor zal het huidig regiem expansiewensen moeten laten varen. Op de achtergrond blijft de klimatologische noodzaak om afscheid te nemen van fossiele energie. De inzet van deze vormen valt af te remmen met hoge prijzen.
De huidige inflatie wordt op dit moment niet goedgemaakt met navenante stijgingen van cao’s. Het valt ook niet te verwachten dat het Rijk alle inflatiegevolgen zal compenseren. Wij belanden dan in een loonprijsspiraal waardoor inflatie niet bestreden maar juist aangejaagd wordt.
De oorzaken van een ongekend personeelstekort zijn niet altijd even duidelijk. Tijdens de pandemie viel er weinig te ondernemen en dat wordt nu ingehaald. Voor het realiseren van de plannen zijn mensen nodig.
Ook kan er gedacht worden aan de verstoring van het leven gedurende een periode van een paar jaar. Iedereen werd doorbetaald en was belemmerd in het doen van uitgaven. Er ontstond geen extra werkeloosheid want alle bedrijven en organisaties lagen ook aan de geldkraan van de overheid. Het individu had een saai bestaan maar er was daarnaast ook een zekere zorgeloosheid.
De pandemie en de gevolgen zijn wellicht van invloed op het verantwoordelijkheidsgevoel en de arbeidsethos van de Nederlander. Het ziekteverzuim is in sommige sectoren nog nooit zo hoog geweest. Het geeft te denken. Er is mij helaas geen onderzoek bekend waar deze mogelijke gevolgen van de pandemie bestudeerd zijn.