Peter Lagendijk is op 13 augustus 2024 op 88-jarige leeftijd overleden. Tot het laatst is hij actief gebleven met het delen van zijn zorgen en opinies.

Al die vrije dagen

Geachte werkgever: wanneer mag ik het werk, waarvoor je me aannam. eindelijk eens
afmaken.
Deze verzuchting blijkt uit een Ipsos onderzoek zoals gepubliceerd in de Telegraaf.
Twee-derde van de werknemers houdt vrije dagen over.

Voorstelbaar als je weet dat er naast de reguliere vakantiedagen ook sprake is van atven seniorendagen. Er zijn mensen die 40 en meer vrije dagen moeten opmaken. Dat zijn acht normale werkweken. Heb je boeiend werk dan kunnen verplicht vrije dagen je ideeën en planning behoorlijk in de war schoppen.

En waarom doen we dat onszelf aan? Vakbonden hebben een rol gespeeld. Begin jaren tachtig was er geen ruimte voor loonsverhoging. En hoge werkloosheid. Er werd toen met
de werkgevers afgesproken dat er meer vrije tijd zou worden geboden. Meer vakantiedagen, kortere werkweken, eerder met pensioen. Krijgen werknemers toch wat en kunnen werklozen worden ingeschakeld om het productieverlies goed te maken.

De afspraken gelden van dertig jaar terug. In zo’n tijd kan er veel veranderen. We werden ouder en ouder en de weinige geboorten maakten de vergrijzing niet goed. Er dreigde ook een financieel probleem met veel gepensioneerden die zelf ook een hogere leeftijd bereiken.

Het onderdeel latere pensionering kon gelukkig zonder maatschappelijke onrust worden opgelost. De inmiddels gebruikelijke vroeg-pensionering is aan het verdwijnen. Wat zeker ook helpt is het geleidelijk verhogen van de AOW leeftijd van 65 naar 67 jaar. In pais en vree verloopt dat proces. In een land als bijvoorbeeld Frankrijk is dat veel moeilijker. Daar is men bereid te staken en de straat op te gaan voor hun “retraite”.

Rest nu het liberaliseren van het aantal vrije dagen. Dat zou best kunnen als er meer vrijheid komt voor persoonlijke afspraken tussen werkgever en werknemer. Daar zal op de duur toch meer sprake van zijn gelet op het immer stijgende aantal ZZP-ers. ZZP-ers hanteren hun eigen voorwaarden.

Het grappige is dat je zou verwachten dat de klacht over te veel vrije dagen vooral uit de hoek van de werkgevers komt. De Ipsos enquête toont dat het merendeel van de werknemers dit “vakbondsucces” eveneens zeer relativeren.

Een onverwachte wending gold ook een jaar of wat terug toen scholieren en studenten in opstand kwamen en meer en beter onderwijs eisten. Het is een uiterst serieus te nemen signaal om tot verbeteringen te komen. Meer en meer mensen tonen zelfstandig te kunnen functioneren en minder behoefte te hebben aan vadertje staat en vakbond.