Recente voorbeelden van rampgebieden: Jemen, Mozambique, Syrië, Venezuela. Bevolking in nood. Tekort aan voedsel, water en medicijnen. Het zijn elementaire zaken om in leven te blijven. Nederland hoort in dat rijtje thuis met schaarse verkrijgbaarheid medicijnen. Dat hoeft niet nodig te zijn want Nederland behoort tot de rijkste landen ter wereld.
Al jaren blijken in Nederland bepaalde medicijnen niet verkrijgbaar. En dan gaat het niet om middelen voor pijnbestrijding, laxantia, maar ook om bloedserieuze medicijnen voor bijvoorbeeld Parkinson patiënten, alcoholverslaafden, lijders aan infectieziekten.
Het gaat over medicijnen die uit het patent gelopen zijn. De farmaceutische industrie die het geneesmiddel ontwikkelde, beproefde en goedgekeurd heeft gekregen verwerft voor een periode van tien jaar een exclusief verkooprecht. Er kan in die tussentijd geld worden verdiend om de ontwikkelkosten te bestrijden. Klinkt erg logisch en eenvoudig maar dat is het bepaald niet. Tegelijk met dat geslaagde medicijn zijn er ook middelen beproefd voor andere aandoeningen. En die zijn weer terzijde geschoven. Toch niet werkzaam, toch niet acceptabel qua bijwerkingen; toch gestruikeld bij in vivo testen; toch afgewezen door de keurende instantie. Maar er zijn wel kosten, soms zeer hoge kosten gemaakt. En de industrie wil die verliezen terugverdienen. Anders stopt de research naar nieuwe behandelmethoden.
In Nederland als ontwikkeld land, verwacht je niet dat er tekorten zijn aan bepaalde medicijnen. Er worden vervangers aangeboden die dubieus kunnen zijn. Niet de echte actieve bestanddelen en een kans op complete nep. De dames in de apotheken weten soms mooie verhalen te vertellen maar overhandigen je een blanco potje.
Er blijken veel medicijnen uit Azië afkomstig in bijzonder uit China. Oncontroleerbaar en niet altijd betrouwbaar. Ook ons nationale euvel speelt een rol. Nederland wil voor een dubbeltje op de eerste rij te willen zitten. Zorgverzekeraars voeren een beleid dat de farmaceutische industrie kopschuw maakt. Er zijn zelfs quota leveranties, dus een bescheiden hoeveelheid laag geprijsde geneesmiddelen, om te voorkomen dat er vanuit Nederland een vervolgexport op gang komt.
Er is al iets in de calvinistische volksaard dat een waarschuwend vingertje opsteekt. Men vindt medicijnen wel nodig maar is het niet gevaarlijk? Laten we het gebruik zo veel mogelijk beperken. In Zuidelijke landen gaat men daar gemakkelijker mee om. Ik zal mijn Franse buurvrouw niet vergeten met triomfantelijk een goed gevuld mandje met allerlei medicijnen op schoot. Had zij allemaal nodig.
Het merkwaardige doet zich voor dat veel van de medicijnen die in Nederland moeizaam verkrijgbaar zijn elders in Europa wel voorhanden zijn. Dezelfde medicijnen zijn daar duurder; soms aanzienlijk duurder.
Zeker is er grote waakzaamheid geboden om de kosten voor gezondheidszorg in de hand te houden. Moet dit zover gaan dat de Nederlandse patiënt verstoken is van belangrijke geneesmiddelen? Wij staan daarmee gelijk aan de noodlijdende bevolking in gebieden die door oorlog of natuurramp geteisterd worden.
Helaas is het soms zo dat er niets anders opzit dan een hoger bedrag te betalen dan je voor ogen had. En Nederland heeft het niet altijd voor het zeggen ook al vinden wij het hoogst onrechtvaardig. Zelfs een VVD minister is verstrikt geraakt in het Hollandse afdingen. De VVD heeft veel zakelijk talent in haar midden; luister naar hen.
Het is een gemis dat Nederland medicijnen niet onder de strategische goederen laat vallen. In dit geval valt er voor te zorgen dat ons land de grip houdt op de productie en distributie van onmisbare medicijnen. Als Nederland daar te klein voor is probeer dan tot Europese afspraken te komen.